ส้มยูสุ (Yuzu) หรือ Citrus junos เป็นพืชสกุล (genus) : rutaceae วงศ์ (family): rutaceae มีต้นที-เขียวชอุ่มตลอดปี มีลําต้นสูงใหญ่ ใบขนาดเล็ก ออกดอกผลิผลในช่วงเดือนพฤษภาคม ส่วนผลส้มยูสุสามารถนํามาใช้ในการปรุงอาหารของชาวญี่ปุ่นช่วงที่ผลิดอกบาน (blossom) จะมีกลีบดอกสีม่วงอ่อนบานสวยจํานวน 5 กลีบ และมีผลสีเหลือง รูปร่างกลมรี (oval-shape) มีกลิ่นเฉพาะตัว น้ำหนักประมาณ 100 กรัม ผลส้มยูสุ จะมีเนื้อนุ่ม รสฉ่ำ คั้นน้ำออกมาได้ปริมาณน้อยกว่า 15 – 20 % ภายในน้ำส้มยูสุ มีความเป็นกรดสูง ซึ่งคิดเป็นปริมาณกรดได้ 6 % โดยส่วนใหญ่จะเป็นกรดซิตริก (citric acid) ภายในผลส้มยูสุ จะมีเมล็ดเล็กๆ อยู่ ซึ่งสามารถนําไปใช้ประโยชน์ได้ นอกจากนี้ส้มยูสุ ยังมีคุณสมบัติช่วยป้องกันแมลงมาทําลายพืชตระกูลส้มตระกูลอื่นๆ
ได้อีกด้วย
Yuzu Japanese food : ชาวญี่ปุ่น นิยมรับประทานส้มยูสุ เนื่องจากมีรสเปรี้ยวและมีกลิ่นเฉพาะตัวโดดเด่น สามารถฝนเปลือกส้มยูสุเติมลงไปในซุปเพื่อเพิ่มรสชาติได้ และใช้ส้มยูสุปริมาณเล็กน้อยเติมลงไปในอาหารได้หลายประเภท ทั้ง การอบ การย่าง และการต้ม นอกจากนี้ ยังมีการนําผลส้มยูสุมาขูดฝนบริเวณเปลือกผิวส้มมาใช้ผสมลงในมิโซะ (miso) หรือ ถั่วเหลืองญี่ปุ่น กลายเป็น ยูสุ-มิโซะ (Yuzu-miso) และนําน้ำจากผลส้มยูสุไปผสมกับซอสถั่วเหลืองของญี่ปุ่น เพื่อใช้ทานคู่กับปลาดิบ หรือ ซาซิมิ (sashimi)
น้ำมันยูสุ (Yuzu oil) ได้จากเปลือกส้มยูสุ นิยมนําไปเติมลงในของหวาน เช่น เค้ก หรือ ลูกกวาด หรือนําไปใช้ในทางเครื่องสําอาง เพื่อแต่งกลิ่นน้ำหอมในผลิตภัณฑ์สําหรับผู้ชาย และ ผลิตภัณฑ์อาบน้ำ เนื่องจากมีกลิ่นเฉพาะตัว ที่ให้ความสะอาด สดชื่น
Yuzu History : ตามประวัติศาสตร์ระบุว่า ส้มยูสุ มีถิ่นกําเนิดที่ประเทศจีน บริเวณต้นน้ำของแม่น้ำแยงซี (Yang Tze river) จากนั้นได้มีการแพร่เข้าไปยังประเทศญี่ปุ่นผ่านทางการแนะนําจากประเทศเกาหลีในอดีตกาลที-ผ่านมา ซึ่งส้มยูสุ ไม่ทนต่อความร้อน แต่สามารถทนต่อสภาพอากาศเย็นได้ดี จึงนิยม
ปลูกในแถบโทโฮคุ (Tohoku) ซึ่งเป็นภูมิภาคทางตะวันออกเฉียงเหนือของญี่ปุ่น และมีแหล่งเพาะปลูกหลักใน เมืองโคจิ (Kochi), เมืองโทคุชิมะ (Tokushima) ที่อยู่บนเกาะชิโคคุ คุณสมบัติที-เพาะปลูกได้ยากนัIน ทําให้ไม่สามารถพบที่เพาะพันธุ์ปลูกส้ม (Shikoku) ด้วย ชนิดนี้ได้ ยกเว้นในประเทศญี่ปุ่น และประเทศจีนเท่านั้น
Yuzu Bath : เคล็ดลับผิวใสของสาวญี่ปุ่นคือการนําส้มยูสุมาแช่น้ำอาบเปลือกผิวของส้มยูสุ นิยมนํามาแช่อาบน้ำร้อนของชาวญี่ปุ่น โดยการแช่อาบส้มยุสูในอ่างน้ำร้อน ในฤดูหนาวของญี่ปุ่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่อากาศหนาวเย็นจัด ชาวญี่ปุ่นนิยมมาแช่อาบส้มยูสุ เพื่อฟื้นฟูสภาพผิวจากการถูกทําลายผิวแห้งแตก และ ชาวญี่ปุ่นมีความเชื่อว่าจะช่วยสามารถป้องกันการเป็นหวัดได้ ทําให้ในช่วงฤดูหนาวของญี่ปุ่น ส้มยูสุจะมีความต้องการของตลาดปริมาณสูงมาก
มีประสิทธิภาพในการช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือด (Improvement of Blood circulation) โดยสารประกอบประเภทน้ำมันจาก Yuzu ได้แก่ Pinene, Citral, Limonene จะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือดใต้ผิวหนังการกระตุ้นการไหลเวียนเลือดบริเวณใบหน้า จะมีส่วนช่วยทําให้ใบหน้าดูสดใส อ่อนวัย และลดการหมองคล้ำบนใบหน้าได้ดี
สารที่เป็นองค์ประกอบหลัก
มีฤทธิ์ต้านการเกิดอนุมูลอิสระได้โดยความสามารถในการขจัดสารเปอร์ออกไซด์(peroxide) ซึ-งสามารถขจัดเปอร์ออกไซด์ให้ลดลงได้ครึ่งหนึ่ง เมื่อใช้ Yuzu ความเข้มข้น 0.65 %
Adrenalin – like effect สาร Synephrine เป็นสารหลักที่พบได้ในพืชตระกูลส้ม ที่มีโครงสร้างทางเคมีคล้ายคลึงกับอะดรีนาลีน (adrenalin) ซี่งมีบทบาทในการคลายกล้ามเนื้อเรียบ (relax smooth muscle) และช่วยเพิ่มความดัน (raise blood pressure) เมื่อร่างกายมีปริมาณอะดรีนาลีนในความเข้มข้นที่สูง สาร cyclic AMP จะกระตุ้นให้เกิดการสลายไขมัน (activate lipase) และ กระตุ้นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการทําลายกลุ่มไขมัน (lipid-decomposing enzyme) Synephine จึงได้ชื่อว่าเป็นสารที่ช่วยเผาผลาญไขมัน (lipid-combusting material)